In juni stond ik op een bbq met vrienden. Het was avond en de zon ging langzaam onder. Het licht was fel, schaduwen waren hard en lang. Perfect weer voor een bbq, maar verschrikkelijk voor fotografie. Toch maakte ik enkele prachtige foto’s. Mijn geheim? Een externe flitser die ik gebruikte om bij te flitsen. Het resultaat was verbluffend: levendige foto’s met een bijzondere uitstraling die me doen denken aan de spontane snapshots uit de jaren negentig. Een lekkerevette flits die niet alleen schaduwen weghaalt maar ook het licht dik aanzet.
Waarom flitsen terwijl de zon schijnt?
Het effect dat ontstaat bij inflitsen heeft verschillende namen. Fotografen noemen het fill-flash, fill-in flash of daylight sync. In het Nederlands hebben we het meestal over invulflits of opvulflits. Inflitsen bij daglicht klinkt misschien tegenstrijdig. Waarom zou je extra licht toevoegen als er al genoeg is? Het antwoord ligt in de balans tussen licht en schaduw. Bij fel zonlicht ontstaan harde schaduwen onder neuzen, ogen en kinnen. Deze schaduwen maken gezichten minder flatterend en details gaan verloren. Door subtiel bij te flitsen vul je deze schaduwen op met extra licht. Het gezicht wordt gelijkmatiger belicht en de ogen krijgen een levendige sparkle.
Maar je kunt ook lekker over the top gaan met een harde flits. Je foto krijgt dan een meer spontane en energieke look, alsof ze met een wegwerpcamera uit de jaren negentig zijn geschoten. Die retro-look is momenteel enorm populair, vooral bij jongere generaties die opgroeiden met digitale perfectie.
De juiste flitser kiezen voor inflitsen
Voor effectief inflitsen heb je de juiste apparatuur nodig. Er zijn drie hoofdtypen flitsers:
- de ingebouwde flitser in je camera
- een externe flitser op de hotshoe van de camera
- een volledig losse flitser die je op afstand bedient
Elk type heeft specifieke eigenschappen die bepalen hoe geschikt het is.
De ingebouwde flitser van je camera lijkt handig, maar heeft grote beperkingen. Het vermogen is meestal te zwak om effectief tegen zonlicht in te flitsen. Bovendien kun je de sterkte vaak niet handmatig regelen. De flitser wordt automatisch aangestuurd door het programma van je camera, waardoor je weinig controle hebt over het eindresultaat. Het licht komt ook nog eens altijd vanuit dezelfde richting – recht van voren – wat vaak tot platte, oninteressante belichting leidt. En het licht is keihard.
Externe flitsers geven je meer controle
Een externe flitser geeft meer mogelijkheden. Je kunt deze op de hotshoe van je camera plaatsen waardoor deze reageert met het afdrukken van je camera. Deze flitsers werken meestel op een eigen accu of batterijen en hebben een richtgetal tussen de 30 en 60. Voor inflitsen bij portretten is een richtgetal van minimaal 40 aan te raden. Dit geeft je genoeg vermogen om zelfs in fel zonlicht effectief bij te flitsen. Bij sommige modellen kunt de flitskop draaien of kantelen, waardoor je ook indirect kunt flitsen via een wand of plafond. Ook kun je het vermogen handmatig instellen, meestal in stappen van 1/1 (vol vermogen) tot 1/128. Daarnaast krijg je vaak een kapje bij je flitser dat het flitslicht kan verstrooien zodat je kunt fotograferen met zachter diffuus licht. Duurdere modellen kunnen via TTL het flitsvermogen afstemmen met de camera. En dan zijn er nog honderden andere opties naar gelang het model.
De meeste vrijheid krijg je met een losse flitser die je via een kabel of draadloos verbindt met je camera. Je kunt de flitser dan helemaal los van je camera gebruiken. Hiermee bepaal je exact vanuit welke hoek het licht komt. Je kunt de flitser hoger plaatsen voor flatterend licht van bovenaf, of juist vanaf de zijkant flitsen voor meer dramatiek. Het nadeel is dat je een assistent nodig hebt om de flitser vast te houden, of je moet investeren in een statief.
Technische instellingen voor perfecte inflitsfoto’s
Bij inflitsen draait alles om de juiste balans tussen flitslicht en omgevingslicht. Ik begin altijd met het instellen van mijn camera voor het omgevingslicht. Stel dat ik fotografeer op ISO 200, diafragma f/5.6 en een sluitertijd van 1/250 seconde. Deze instellingen geven me een correct belichte achtergrond. Vervolgens schakel ik mijn flitser in op ongeveer 1/4 vermogen. Dit is meestal genoeg om schaduwen op te vullen zonder het natuurlijke licht te overheersen.
Een belangrijke technische beperking is de flitssynchronisatiesnelheid van je camera. De meeste camera’s synchroniseren tot maximaal 1/200 of 1/250 seconde. Gebruik je een kortere sluitertijd, dan zie je een zwarte balk in je foto. Dit komt doordat de sluiter niet volledig open is tijdens het flitsen. Sommige flitsers hebben een HSS-functie (High Speed Sync) waarmee je wel kortere sluitertijden kunt gebruiken, maar dit vermindert het effectieve flitsvermogen aanzienlijk.
Waarom budgetflitsers vaak ook prima werken
Filtsers zijn er in alle vormen en maten. Sommige bijna net zo duur als je camera. Maar je hoeft geen fortuin uit te geven aan een flitser voor goede resultaten. Ik gebruik tegenwoordig vaak de Godox iA32 Mini Flash. En die is geweldig voor straatfotografie. De bovenstaande foto is gemaak met deze flitser. Dit budgetmodel biedt voldoende mogelijkheden en heeft een hele aantrekkelijke prijs (€50). Toegegeven er blijven altijd wensen, maar we hebben het over een budgetflitser.
Waar moet je zeker op letten bij de aanschaf van een flitser?
Let bij de aanschaf in ieder geval op de volgende vijf dingen.
- Een snelle oplaadtijd is essentieel voor een vlotte workflow. Belangrijk is dat een flitser snel oplaadt na een flits – binnen 1 second bij 1/4 vermogen – zodat je tempo kunt houden tijdens een fotoshoot. Anders mis je alle mooie momenten.
- Vermogen handmatig instelbaar voor een subtile flits die schaduwen verminderd of een vette flits zoals hierboven.
- Draaibare en kantelbare flitskop voor flexibiliteit in lichtrichting.
- Energieverbruik van je flitser. Met een gemiddelde set van vier oplaadbare AA-batterijen kun je meestal 200 tot 400 flitsen maken, afhankelijk van het ingestelde vermogen. Maar deze bandbreedte is breed dus kijk dit voor aanschaf goed na.
- Extra functies zoals TTL (automatische belichting) zijn handig maar niet strikt noodzakelijk voor inflitsen.
De kunst van subtiel inflitsen
Het mooiste inflitseffect krijg je als niemand ziet dat je geflitst hebt. De truc is om net genoeg licht toe te voegen om schaduwen te verzachten zonder de natuurlijke sfeer te verstoren. Ik richt mijn flitser vaak iets omhoog, zodat het licht van bovenaf komt zoals natuurlijk zonlicht. Ook gebruik ik graag een kleine diffuser of bounce card om het flitslicht zachter te maken. Een wit visitekaartje achter de flitskop werkt al wonderen.
Bij portretfotografie plaats ik de flitser het liefst 45 graden schuin voor mijn model. Dit geeft dimensie aan het gezicht zonder harde schaduwen te creëren. De afstand tot je onderwerp bepaalt hoeveel flitsvermogen je nodig hebt. Op twee meter afstand is 1/8 vermogen meestal voldoende, op vier meter heb je mogelijk 1/2 of vol vermogen nodig. Experimenteer tijdens de shoot en controleer je resultaten op het camerascherm.
Creatieve mogelijkheden met inflitsen
Inflitsen opent een wereld aan creatieve mogelijkheden. Door je sluitertijd te variëren kun je spelen met bewegingsonscherpte in de achtergrond terwijl je hoofdonderwerp scherp blijft (bevriest) door de flits. Dit effect heet dragged shutter of slow sync flash. Ook kun je kleurfilters over je flitser plaatsen voor sfeervolle effecten. Een oranje filter simuleert warm avondlicht, terwijl een blauwe filter een koele sfeer creëert.
Een techniek die ik graag gebruik is het bewust overbelichten voor een high-key effect. Dit geeft foto’s een dromerige, bijna etherische uitstraling. Vooral bij portretfotografie in tegenlicht werkt dit prachtig. De zon fungeert als natuurlijke hair light terwijl de flits het gezicht verlicht. Het resultaat lijkt op professionele modefotografie, maar dan met de spontaniteit van een snapshot.
Batterijen en praktische tips
Een goede voorbereiding voorkomt frustratie tijdens het fotograferen. Ik heb altijd minimaal acht AA-batterijen bij me. Ik gebruik geen oplaadbare batterijen omdat deze snel droppen in vermogen en snel leeglopen als je ze niet gebruikt. Een set van tien batterijen kost een paar euro en gaan lang mee bij normaal gebruik.
Test voor elke shoot of je flitser goed werkt en de batterijen vol zijn. Niets is frustrerender dan midden in een fotosessie zonder stroom te zitten. Een laatste tip: zet je flitser uit als je hem even niet gebruikt. Dit bespaart batterijen en voorkomt oververhitting bij intensief gebruik.
Deel je ervaringen met inflitsen in de reacties hieronder. Welke techniek werkt het beste voor jou? Heb je tips voor andere fotografen die willen experimenteren met fill-flash? Ik ben benieuwd naar jullie creatieve oplossingen en favoriete flitsers voor daglichtsituaties.
Jeroen hier! Met meer dan 20 jaar ervaring in fotografie combineer ik een passie voor het maken van sprekende beelden met een diepgaande interesse in de technische kant van digitale fotografie. Mijn fotografiereis begon met een Nikon D50 spiegelreflexcamera, aangeschaft rond de geboorte van mijn zoon, en sindsdien is mijn liefde voor het vak alleen maar gegroeid. Tegenwoordig werk ik vooral met mijn Fujifilm X-T50 systeemcamera, waarmee ik zowel creatief als technisch mijn grenzen blijf verleggen.
Naast mijn praktijkervaring ben ik ook actief als schrijver over fotografie. Ik leg complexe concepten graag helder uit en help anderen om hun vaardigheden te verbeteren – of het nu gaat om beginners die net starten, of gevorderden die meer uit hun apparatuur willen halen. Mijn missie is om kennis te delen, mensen te inspireren en samen het vak naar een hoger niveau te tillen.
