Tijdens een recente productshoot stond ik perplex. Ik had per ongeluk de zoom van mijn flitser versteld van 105mm naar 24mm. Het resultaat? Een volledig andere lichtspreiding die de hele sfeer van de foto veranderde. Wat eerst een gefocust, dramatisch portret moest worden, transformeerde in een zachte, egale belichting die perfect bleek voor de uiteindelijke opname.
Wat doet de zoom van een flitser precies
De zoom van je flitser bepaalt hoe breed of smal de lichtbundel wordt uitgestraald. Net zoals de zoom van je objectief het beeldveld aanpast, verandert de flitszoom de spreiding van het licht. Bij een instelling van 24mm verspreidt het licht over een grote hoek, terwijl bij 200mm een geconcentreerde lichtstraal ontstaat. Deze functie zit in vrijwel elke moderne speedlight.
De techniek achter de zoom functie
In je flitser zit een beweegbare reflector en een fresnellens. Wanneer je de zoom aanpast, verschuift de flitskop fysiek voor- of achteruit ten opzichte van deze reflector. Bij een wijdere stand (24mm) staat de flitskop dichter bij de reflector, waardoor het licht breder weerkaatst. Bij een tele-stand (105-200mm) beweegt de kop verder weg, wat een smallere, intensere bundel creëert. Dit mechanisme werkt volgens de natuurkundige wet van lichtverspreiding: hoe verder de lichtbron van de reflector staat, hoe paralleller de lichtstralen worden.
Praktische toepassingen in verschillende situaties
Tijdens een bruidsfotoshoot gebruik ik de zoom van de flitser bewust voor verschillende effecten. Voor groepsfoto’s stel ik de zoom in op 24mm om iedereen gelijkmatig te belichten. Later, tijdens de ceremonie, zoom ik in naar 105mm om selectief het bruidspaar uit te lichten en gasten op de voorgrond wat minder licht te geven. De zoom van mijn flitser geeft me de controle die ik nodig heb zonder constant van positie te wisselen.
Tabel met zoom instellingen en toepassingen
| Brandpuntsafstand | Effect op licht | Ideale situatie |
|---|---|---|
| 24-28mm | Brede, zachte spreiding | Groepsfoto’s, kleine ruimtes, fill-flash |
| 35-50mm | Natuurlijke spreiding | Algemene portretfotografie, evenementen |
| 70-85mm | Gefocuste bundel | Portret met achtergrondscheiding |
| 105-200mm | Smalle, intense straal | Detail shots, spotlight effecten, lange afstand |
Het effect op lichtsterkte en batterijduur
Een cruciale factor die veel fotografen over het hoofd zien: de zoom beïnvloedt direct het richtgetal (guide number) van je flitser. Bij 24mm kan het richtgetal bijvoorbeeld 28 zijn, terwijl dit bij 105mm oploopt naar 58. Dit betekent dat je bij een smallere zoom ongeveer twee stops meer licht krijgt op je onderwerp. Bovendien verbruikt een wijdere instelling meer batterijvermogen omdat het licht over een groter oppervlak verspreid moet worden. Tijdens een recente test bleek dat je tot 30% meer flitsen per batterijset krijgt bij gebruik van 105mm versus 24mm.
Creatieve mogelijkheden met handmatige zoom
De meeste flitsers staan standaard op TTL-zoom, waarbij de zoom automatisch aanpast aan je objectief. Maar de echte creativiteit ontstaat wanneer je handmatig instelt. Vorige week fotografeerde ik een danser met een 85mm objectief, maar stelde mijn zoom flitser bewust in op 24mm. Het resultaat? Een subtiele vignettering die de aandacht naar het centrum trok. Door de zoom los te koppelen van je objectief krijg je een extra creatieve dimensie.
Tips voor optimaal gebruik
Na diverse experimenteren met de zoom flitser heb ik enkele praktische inzichten verzameld:
- Bij gebruik van een paraplu of softbox stel ik de zoom altijd in op 24-35mm voor maximale lichtspreiding binnen de modifier.
- Voor bounce-flash tegen het plafond gebruik ik 50-70mm om hotspots te voorkomen.
- Bij buitenopnames met tegenlicht zoom ik maximaal in (105-200mm) om de zon te kunnen ‘overtreffen’ op specifieke delen van mijn onderwerp. Deze technieken staan uitgebreid beschreven in mijn favoriete naslagwerk, het Speedliter’s Handbook van Syl Arena.
De zoom van je flitser is meer dan een technische functie – het is een creatief gereedschap dat je beelden fundamenteel kan veranderen. Experimenteer met verschillende instellingen bij je volgende shoot. Begin met het ontkoppelen van de automatische zoom en probeer extremen uit. Deel je ervaringen en resultaten in de reacties hieronder. Welke verrassende effecten heb jij ontdekt met de zoom van je flitser?
Leuk dat je mijn artikel gelezen hebt. Ik ben Floris en met mijn trouwe Nikon Z7 II trek ik erop uit om de wereld vast te leggen. In de weekenden wandel ik regelmatig en uiteraard gaat de camera mee. Mijn specialiteit? Dat is best lastig. Als ik een ding zou moeten noemen dan is het minimalistische natuurfotografie die de essentie van een landschap vangt. Maar ik houd ook veel van het fotograferen van mensen ‘in het wild’.
Ik wil graag fotografie toegankelijk maken voor iedereen. Ik geloof dat iedereen een verhaal kan vertellen door fotografie – ik help je alleen de juiste knoppen te vinden om dat verhaal echt tot leven te brengen! Vind je mijn verhaal leerzaam, laat het me weten!
