Vorige week stond ik bij de Erasmusbrug in Rotterdam. Toeristen om me heen maakten allemaal dezelfde foto: rechtop staand, camera op ooghoogte. Ik ging plat op mijn buik liggen en fotografeerde de brug van onderaf. Een voorbijganger stopte verbaasd: “Zo had ik hem nog nooit gezien!” Precies dát is de kracht van perspectief in fotografie.
Waarom we allemaal dezelfde saaie foto’s maken
We fotograferen standaard vanaf ongeveer 1,60 tot 1,80 meter hoogte – simpelweg omdat daar onze ogen zitten. Dit noem ik het “staande-mens-perspectief” en het levert voorspelbare beelden op. Als fotograaf voor National Geographic leerde ik dat de eerste foto die je maakt zelden de beste is. Steve McCurry zei ooit tegen me tijdens een workshop: “The best photographers are the ones willing to get dirty.” Hij had gelijk. Mijn meest gepubliceerde foto’s ontstonden toen ik op mijn knieën zat, op een ladder stond of ergens bovenop klom.
Van onderaf fotograferen voor drama
Kikvorsperspectief geeft je onderwerp direct meer impact. Technisch gezien verander je hiermee de verhoudingen in je compositie. Een boom wordt monumentaal, een kind lijkt groter en zelfverzekerder, architectuur wordt imposanter. Ik fotografeer portretten soms vanaf heuphoogte met een 24mm objectief. Dit geeft een cinematografisch effect waarbij de persoon dominant in beeld staat. Let wel op: bij te extreme hoeken kunnen gezichten onflatteus vervormd raken door de optische distorsie van je lens.
Vogelperspectief voor overzicht
Van bovenaf fotograferen biedt verrassende composities. Ik neem altijd een compacte driepootslok mee die ik kan uitschuiven tot drie meter. Hiermee fotografeer ik markten, pleinen en groepsportretten van boven. Het perspectief in fotografie verandert compleet wanneer je twee meter hoger staat. Patronen worden zichtbaar die je vanaf de grond niet ziet. Schaduwen vallen anders. “When you change your viewpoint, you change the story,” vertelde fotograaf Joel Meyerowitz me tijdens een masterclass in New York.
Door iets heen fotograferen
Frame je onderwerp door voorgrond-elementen. Fotografeer door een raam, tussen takken door, of gebruik een deuropening als natuurlijk kader. Deze techniek heet “framing” en voegt diepte toe aan je foto. Vorige maand fotografeerde ik een bruidspaar door het gaatje van een oude sleutel – de symboliek maakte het beeld extra sterk. Dit soort creatieve perspectieven onderscheiden professionele fotografie van snapshots.
Technische tip voor scherptediepte
Bij framing werk je met meerdere afstandsvlakken. Gebruik een kleinere diafragma (f/8 tot f/11) voor voldoende scherptediepte, of juist een groot diafragma (f/1.4 tot f/2.8) om de voorgrond wazig te maken. De hyperfocale afstand helpt je bepalen welk deel scherp wordt.
Extreem dichtbij voor abstractie
Zoom in tot je onderwerp niet meer herkenbaar is. Een roestige ketting wordt een abstract patroon. Een oog wordt een landschap van texturen. Dit perspectief dwingt kijkers langer naar je foto te kijken. Ze proberen te ontcijferen wat ze zien. Voor dit soort werk gebruik ik een 100mm macro-objectief. De minimale scherpstelafstand is vaak slechts 30 centimeter. Hiermee kan ik details vastleggen die het blote oog mist.
Kantelen voor dynamiek
De Dutch angle – je camera bewust scheef houden – creëert spanning. In de jaren ’30 gebruikten Duitse expressionistische filmmakers deze techniek om onrust uit te drukken. Ik kantel mijn camera 15 tot 30 graden bij actie- of straatfotografie. Het perspectief in fotografie wordt hierdoor dynamischer. Architectuurfotograaf Iwan Baan vertelde me: “Sometimes breaking the rules of straight lines gives architecture life.” Gebruik deze techniek spaarzaam. Te veel gekantelde foto’s worden vermoeiend.
Praktisch stappenplan
Mijn werkwijze is simpel. Eerst maak ik de voor de hand liggende foto vanaf ooghoogte. Dan vraag ik mezelf: hoe kan dit anders? Ik probeer minimaal drie perspectieven voordat ik doorloop. Deze discipline dwingt me creatiever te denken. Het kost hooguit twee minuten extra maar levert gegarandeerd betere resultaten op. Studies van het Imaging Science Foundation tonen aan dat foto’s met ongebruikelijke perspectieven 40% langer bekeken worden.
Welk perspectief ga jij deze week uitproberen? Deel je ervaringen en resultaten in de reacties hieronder – ik ben benieuwd naar jullie ontdekkingen met deze technieken.
Leuk dat je mijn artikel gelezen hebt. Ik ben Floris en met mijn trouwe Nikon Z7 II trek ik erop uit om de wereld vast te leggen. In de weekenden wandel ik regelmatig en uiteraard gaat de camera mee. Mijn specialiteit? Dat is best lastig. Als ik een ding zou moeten noemen dan is het minimalistische natuurfotografie die de essentie van een landschap vangt. Maar ik houd ook veel van het fotograferen van mensen ‘in het wild’.
Ik wil graag fotografie toegankelijk maken voor iedereen. Ik geloof dat iedereen een verhaal kan vertellen door fotografie – ik help je alleen de juiste knoppen te vinden om dat verhaal echt tot leven te brengen! Vind je mijn verhaal leerzaam, laat het me weten!
