Vorige week stond ik in een verlaten concertzaal met mijn camera. Het zonlicht viel precies door het raam op een antieke viool. De lichtstralen raakten de snaren en creëerden een gouden gloed. Dit moment herinnerde me weer waarom ik zo graag muziekinstrumenten fotografeer. Het zijn niet zomaar objecten – ze vertellen verhalen van musici, ambachtslieden en eeuwenoude tradities.
De uitdaging van glanzende oppervlakken
Muziekinstrumenten hebben bijna allemaal glanzende oppervlakken. Een gepolijste trompet, gelakte viool of verchroomde drumkit – ze reflecteren alles. Dit maakt fotograferen lastig. Je ziet jezelf terug in het instrument. Of erger nog: je flitser verschijnt als een witte vlek midden op de foto. Ik gebruik daarom altijd een polarisatiefilter. Deze vermindert reflecties met ongeveer 50%. Draai het filter langzaam terwijl je door de zoeker kijkt. Je ziet de reflecties verdwijnen en de kleuren intenser worden. Voor een koperen saxofoon betekent dit het verschil tussen een platte gouden kleur en diepe, warme tinten.
Licht is alles
Het juiste licht maakt het verschil tussen een saaie productfoto en een kunstwerk. Ik werk het liefst met natuurlijk licht door een groot raam. Plaats het instrument onder een hoek van 45 graden ten opzichte van het raam. Dit geeft zachte schaduwen en benadrukt de contouren. Voor extra drama gebruik ik een zwart fluwelen doek als achtergrond. Het absorbeert al het licht en laat het instrument echt uitspringen. Een reflectiescherm aan de schaduwzijde voorkomt te harde contrasten. Zilverkleurig reflecteert het meeste licht terug, goudkleurig geeft een warmere tint.
Compositie die muziek uitstraalt
Een muziekinstrument rechtop fotograferen is saai. Ik experimenteer met verschillende hoeken en perspectieven. Leg een gitaar diagonaal in het frame – dit geeft dynamiek. Fotografeer een piano vanaf de bas-snaren omhoog voor een dramatisch perspectief. Bij kleinere instrumenten zoals een mondharmonica kom ik heel dichtbij. Met een macrolens toon ik details die normaal onzichtbaar blijven. De groeven in een gitaarfret, de houtnerf van een viool, het mechaniek van een klarinet. Deze details vertellen het verhaal van het vakmanschap. Ze laten zien hoeveel werk er in elk instrument zit.
Vertellen van een verhaal
Muziekinstrumenten komen tot leven met context. Ik plaats bladmuziek naast een piano. Een vioolstrijkstok ligt elegant over de snaren. Een half gevuld whiskyglas staat naast een jazzsaxofoon. Deze elementen vertellen een verhaal. Ze suggereren dat er net gespeeld is of dat de muzikant zo terugkomt. Soms fotografeer ik handen die het instrument vasthouden zonder het gezicht te tonen. Dit geeft intimiteit zonder afleiding. De kijker kan zich voorstellen dat hij zelf het instrument bespeelt.
Technische instellingen voor perfecte scherpte
Scherptediepte bepaalt welk deel van je foto scherp is. Bij muziekinstrumenten wil je meestal het hele instrument scherp hebben. Ik gebruik daarom een diafragma tussen f/8 en f/11. Dit geeft voldoende scherptediepte zonder diffractie. Diffractie treedt op bij zeer kleine diafragma’s zoals f/22 en maakt je foto minder scherp. Voor een enkele snaar of toets die uitspringt gebruik ik juist f/2.8. Dit isoleert het detail met een mooie onscherpe achtergrond. Mijn ISO houd ik zo laag mogelijk, meestal 100 of 200. Dit voorkomt ruis en behoudt alle details in de schaduwen.
De juiste lens kiezen
Voor complete instrumenten gebruik ik een 50mm of 85mm lens. Deze geven een natuurlijk perspectief zonder vertekening. Een 24-70mm zoomlens biedt flexibiliteit wanneer je in een kleine ruimte werkt. Voor details schakel ik over naar mijn 100mm macrolens. Deze kan 1:1 vergroten – het onderwerp verschijnt op de sensor in werkelijke grootte. Vermijd groothoeklenzen onder 35mm. Ze vertekenen de vorm van het instrument. Een rechte gitaarhals lijkt plotseling gebogen.
Bewerking die de essentie behoudt
In Lightroom begin ik met het aanpassen van de hooglichten en schaduwen. Instrumenten hebben vaak extreme contrasten. Ik verlaag de hooglichten met -50 tot -80 om details in glanzende delen terug te brengen. De schaduwen licht ik op met +30 tot +50. Helderheid verhoog ik subtiel met +10 tot +20. Voor de finishing touch voeg ik wat textuur toe (+20) om de houtnerf of metaalstructuur te benadrukken. Verzadiging laat ik meestal ongemoeid. Te verzadigde kleuren laten instrumenten er nep uitzien.
Vintage instrumenten vereisen extra aandacht
Antieke instrumenten hebben karakter. Krassen, deuken en verkleuringen vertellen hun geschiedenis. Ik probeer deze imperfecties niet weg te poetsen. Ze maken het instrument juist uniek. Wel let ik extra op stof. Een blaasbalgje verwijdert stof zonder het instrument aan te raken. Voor hardnekkige vlekken gebruik ik een microvezeldoek met een druppel isopropylalcohol. Test dit eerst op een onzichtbare plek. Sommige lakken reageren slecht op alcohol. Bij twijfel laat ik vlekken zitten.
Creatieve experimenten
Na jaren muziekinstrumenten te fotograferen blijf ik experimenteren. Laatst plaatste ik gekleurde gels voor mijn flitsers. Een blauwe gel links en oranje rechts gaven een drumkit een futuristisch uiterlijk. Lange sluitertijden gebruik ik om beweging vast te leggen. Een trillende gitaarsnaar wordt een wazige lijn bij 1/15 seconde. Multiple exposure combineert meerdere beelden in één foto. Zo fotografeerde ik een pianist drie keer in verschillende posities. Het resultaat suggereert beweging en muzikaliteit. Water druppels op een piano creëren interessante reflecties. Music Radar toont prachtige voorbeelden van creatieve instrumentfotografie.
Samenwerken met musici
Musici kennen hun instrument het beste. Ze weten welke kant het mooiste is. Ze kunnen je vertellen over bijzondere details. Een cellist toonde me de originele stemknoppen uit 1890 op haar instrument. Die werden het hoofdonderwerp van mijn foto. Vraag musici om hun instrument te bespelen terwijl jij fotografeert. De natuurlijke manier waarop ze het vasthouden geeft authentieke beelden. Hun passie voor het instrument straalt door in de foto’s. Dit maakt het verschil tussen een technisch perfecte foto en een beeld dat emotie oproept.
Muziekinstrumenten fotograferen blijft me fascineren. Elk instrument heeft zijn eigen persoonlijkheid en vraagt om een unieke aanpak. Met de juiste techniek en een creatieve blik maak je foto’s die de ziel van het instrument vastleggen. Welke uitdagingen kom jij tegen bij het fotograferen van glanzende oppervlakken? Deel je ervaringen en tips in de reacties hieronder.
Leuk dat je mijn artikel gelezen hebt. Ik ben Floris en met mijn trouwe Nikon Z7 II trek ik erop uit om de wereld vast te leggen. In de weekenden wandel ik regelmatig en uiteraard gaat de camera mee. Mijn specialiteit? Dat is best lastig. Als ik een ding zou moeten noemen dan is het minimalistische natuurfotografie die de essentie van een landschap vangt. Maar ik houd ook veel van het fotograferen van mensen ‘in het wild’.
Ik wil graag fotografie toegankelijk maken voor iedereen. Ik geloof dat iedereen een verhaal kan vertellen door fotografie – ik help je alleen de juiste knoppen te vinden om dat verhaal echt tot leven te brengen! Vind je mijn verhaal leerzaam, laat het me weten!
