Ik herinner me nog levendig de eerste keer dat ik een groepsfoto met tien familieleden moest maken tijdens een familiebijeenkomst. Iedereen keek verschillende kanten op, de helft had de ogen dicht, en er stak een lantaarnpaal uit het hoofd van mijn zus. Sindsdien heb ik vele groepsfoto’s gemaakt en geleerd dat succes draait om voorbereiding, duidelijke communicatie en de juiste technische instellingen.
Voorbereiding is de sleutel tot succes
Een geslaagde groepsfoto begint lang voordat je de camera in je handen neemt. Ik scout altijd eerst de locatie (of kijk even rond wat ik zelf een geschikte plek vind). Ik kijk niet allen of de plek een mooie achtergrond is, maar let ook specifiek op storende elementen in de achtergrond. Palen, borden, takken of andere objecten kunnen later uit hoofden lijken te steken – iets wat je pas opmerkt tijdens het bewerken. Daarnaast controleer ik de lichtomstandigheden en bepaal ik de beste tijd voor de opname. Voor buitenopnames verkies ik het gouden uur of een bewolkte dag voor zachte, gelijkmatige belichting. Bij direct zonlicht ontstaan harde schaduwen die gezichten onflatteus maken. Bovendien plan ik de opstelling van tevoren. Voor groepen tot vier personen werk ik vaak in één rij, bij grotere groepen creëer ik meerdere niveaus met stoelen, bankjes of trappen.
Camera-instellingen voor scherpe groepsfoto’s
De technische aspecten van een groepsfoto vereisen specifieke aandacht voor diafragma en scherptediepte. Ik gebruik meestal een diafragma tussen f/8 en f/11 om voldoende scherptediepte te krijgen zodat alle personen scherp zijn, van voor tot achter. Een te open diafragma zoals f/2.8 zorgt ervoor dat personen in de achterste rij onscherp worden. Voor de sluitertijd hanteer ik minimaal 1/125e seconde om bewegingsonscherpte te voorkomen – mensen bewegen altijd iets, ook al denken ze stil te staan.
De ISO stel ik zo laag mogelijk in, meestal tussen 100-400, afhankelijk van de beschikbare lichtomstandigheden. Voor de scherpstelling focus ik op de voorste rij, ongeveer een derde van de groep naar binnen. Deze techniek, gebaseerd op de hyperfocale afstand, zorgt ervoor dat de gehele groep binnen de scherptezone valt.
Iedereen krijgen waar je hem wilt hebben
Het dirigeren van een groep vereist duidelijke communicatie en een beetje theater. Ik gebruik altijd een luide, vrolijke stem en geef specifieke instructies. In plaats van “kom wat dichterbij” zeg ik “Jan, stap twee passen naar links”. Dit voorkomt verwarring en spaart tijd. Daarnaast let ik op de lichaamstaal en houding van elke persoon. Schouders naar achteren, voeten iets uit elkaar, en armen losjes langs het lichaam geven een natuurlijke uitstraling. Voor de opstelling plaats ik langere personen aan de zijkanten en achterkant, kortere personen in het midden en vooraan. Mensen met een donkere huidskleur zet ik niet in de schaduw van anderen – zij hebben vaak meer licht nodig voor een goede belichting.
Aandacht vasthouden en oogcontact krijgen
Het moment dat iedereen op zijn plek staat, begint de echte uitdaging: zorgen dat iedereen tegelijk naar de camera kijkt met een natuurlijke uitdrukking. Ik maak eerst een paar testopnames waarbij ik hardop tel: “Ik tel tot drie, dan op één iedereen naar mij kijken. Drie, twee, één!” Dit geeft mensen tijd om zich voor te bereiden. Voor kinderen gebruik ik vaak geluidjes of roep ik iets grappigs. Bij volwassenen vertel ik soms een kort, onverwacht grapje vlak voor de opname.
Ontspanning en natuurlijkheid creëren
Stijve, geforceerde glimlachen herken je meteen aan de ogen – die lachen niet mee. Daarom neem ik altijd de tijd om de groep op hun gemak te stellen. Ik begin met een paar losse oefenopnames en complimenteer mensen als ze er goed uitzien. “Mooi zo, jullie doen het fantastisch!” werkt beter dan technische instructies. Ook vertel ik van tevoren hoeveel foto’s ik ga maken – meestal tussen de vijf en tien – zodat mensen weten wat ze kunnen verwachten. Tussen de opnames door laat ik de groep even ontspannen, waardoor de volgende foto vaak natuurlijker wordt. Een techniek die ik vaak toepas is het laten lachen: ik vraag iedereen om tegelijk hardop “cheese” te zeggen, en maak dan de foto op het moment dat ze stoppen met lachen en nog steeds glimlachen.
Timing en geduld
Elke groepsfoto heeft zijn eigen ritme. Kleine groepen zijn snel georganiseerd, maar bij grote groepen moet je rekening houden met meer tijd. Ik communiceer altijd dat we rustig de tijd nemen voor een mooi resultaat. Stress werkt aanstekelijk en verpest de sfeer. Daarom blijf ik altijd kalm en positief, ook als niet alles volgens plan verloopt.
Belichting aanpassen aan de groep
Groepsfoto’s stellen hogere eisen aan de belichting dan individuele portretten. Bij tegenlicht gebruik ik een flitser of reflector om gezichten bij te lichten. Voor evenredige belichting van alle personen controleer ik of niemand in diepe schaduwen staat. In situaties met gemengd licht – bijvoorbeeld binnen bij een raam – kies ik voor handmatige belichting om consistente resultaten te krijgen. Ik meet het licht op de gezichten, niet op de achtergrond, en gebruik indien nodig belichtingscompensatie.
Wat zijn jouw ervaringen met het maken van groepsfoto’s? Deel je beste tips of grootste uitdagingen in de reacties hieronder!
Leuk dat je mijn artikel gelezen hebt. Ik ben Floris en met mijn trouwe Nikon Z7 II trek ik erop uit om de wereld vast te leggen. In de weekenden wandel ik regelmatig en uiteraard gaat de camera mee. Mijn specialiteit? Dat is best lastig. Als ik een ding zou moeten noemen dan is het minimalistische natuurfotografie die de essentie van een landschap vangt. Maar ik houd ook veel van het fotograferen van mensen ‘in het wild’.
Ik wil graag fotografie toegankelijk maken voor iedereen. Ik geloof dat iedereen een verhaal kan vertellen door fotografie – ik help je alleen de juiste knoppen te vinden om dat verhaal echt tot leven te brengen! Vind je mijn verhaal leerzaam, laat het me weten!
