Vorige maand stond ik in een industriële loft voor een commerciële shoot. Mijn flitsapparatuur lag klaar, maar de opdrachtgever vroeg: “Kun je niet gewoon met dat constante licht werken?” Die vraag hoor ik steeds vaker. De keuze tussen continu licht en flitslicht bepaalt namelijk niet alleen je technische aanpak, maar ook je creatieve mogelijkheden. Na twintig jaar fotograferen met beide lichtbronnen weet ik: er is geen absolute winnaar. Wel zijn er situaties waarin de ene optie veel slimmer is dan de andere.
Wat je ziet is wat je krijgt
Het grootste voordeel van continu licht fotograferen is de directe zichtbaarheid. Je ziet precies hoe schaduwen vallen, waar highlights ontstaan en hoe de lichtverhouding eruitziet. Dit maakt het leren werken met licht fotograferen aanzienlijk toegankelijker. Toen ik in 2015 overstapt naar LED-panelen voor mijn portretwerk, merkte ik direct het verschil. Modellen reageerden rustiger omdat ze niet voortdurend verblind werden door flitsen. Bovendien kon ik real-time aanpassingen maken terwijl ik door mijn zoeker keek. Fotograaf Zack Arias verwoordt het treffend: “Met continu licht zie je je foto voordat je de sluiter indrukt. Dat is onbetaalbaar voor het leerproces.”
De technische kant is eenvoudig. Bij continu licht fotograferen meet je camera gewoon het beschikbare licht. Je sluitertijd, diafragma en ISO werken samen zoals bij daglicht. Een praktisch voorbeeld: stel je fotografeert met een 50mm lens bij f/2.8, ISO 400 en 1/125 seconde. Met een LED-paneel van 5000 lux op één meter afstand krijg je een correct belichte foto. Verhoog je de lichtintensiteit, dan pas je simpelweg je camera-instellingen aan. Geen sync-snelheden, geen high-speed sync-gedoe, geen verborgen flitsduur die je bevroren beweging beïnvloedt.
De kracht van de flits
Flitslicht biedt echter iets wat continu licht niet kan evenaren: enorme lichtopbrengst in een fractie van een seconde. Een gemiddelde studioblitz levert 400 tot 1000 wattseconden, wat zich vertaalt in een lichtflits van ongeveer 1/800 tot 1/2000 seconde. Deze korte lichtpuls bevriest beweging volledig, ongeacht je sluitertijd. Ik fotografeerde onlangs een dansvoorstelling met flitslicht. De dansers bewogen snel, maar dankzij de korte flitsduur van 1/1200 seconde waren alle details razendsscherp. Met continu licht had ik een sluitertijd van minimaal 1/500 seconde nodig, wat bij het beschikbare licht onmogelijk was zonder de ISO extreem te verhogen.
De rekenkunde achter flitslicht is anders. Het getal dat telt is het richtgetal. Een flitser met richtgetal 58 (bij ISO 100) geeft op 5 meter afstand een diafragma van f/11 (58 gedeeld door 5). Dat is aanzienlijk meer licht dan de meeste LED-panelen kunnen produceren. Daarom blijft flitslicht onmisbaar voor situaties met veel omgevingslicht of wanneer je een klein diafragma nodig hebt voor scherptediepte.
Kleurtemperatuur en consistentie
Moderne LED-panelen hebben een CRI (Color Rendering Index) van 95 of hoger, wat betekent dat kleuren natuurgetrouw worden weergegeven. Toch schommelt de kleurtemperatuur soms tussen 5400K en 5800K, zelfs bij hoogwaardige units. Flitslampen daarentegen leveren consistent 5500K, shot na shot. Voor commercieel werk waarbij kleurconsistentie cruciaal is, geeft dit flitslicht een voordeel. Ik test altijd met een kleurtemperatuurmeter voordat ik begin met een productshoot. Die investering van 200 euro heeft me al meerdere bewerkingsnachtmerries bespaard.
Energieverbruik en praktische overwegingen
Hier wordt het interessant voor lokatiewerk. Een professioneel LED-paneel van 100W draait drie tot vier uur op een V-mount accu van 95Wh. Dat klinkt prima, maar je hebt minimaal twee panelen nodig voor een goede lichtopstelling. Dus twee accu’s per paneel, wat neerkomt op vier accu’s van elk 150 euro. Flitsers daarentegen vuren honderden keren op één acculading. Mijn Godox AD600 haalt 500 volle flitsen op één accu. Voor een shoot van vier uur is dat ruim voldoende. Het gewicht speelt ook mee: mijn complete flitskit weegt 8 kilo, terwijl een vergelijkbare LED-setup met statieven en accu’s al snel 15 kilo bereikt.
Videografie verandert het speelveld
De opkomst van hybride camera’s heeft de discussie over licht fotograferen fundamenteel veranderd. Flitslicht is nutteloos voor video. Als je zowel foto als video maakt tijdens dezelfde sessie, wordt continu licht plotseling veel aantrekkelijker. Ik investeerde vorig jaar in Aputure 600d Pro LED-units, specifiek omdat 20% van mijn opdrachten nu beide disciplines omvat. De flexibiliteit weegt op tegen de hogere aanschafprijs van 1800 euro per unit. Cinematograaf Philip Bloom zei ooit: “LED-technologie heeft de kloof tussen foto en video gedicht. We werken nu met dezelfde tools.”
Praktische toepassingen per genre
Voor portretfotografie in de studio prefereer ik nog steeds flitslicht. De korte recycletijd en hoge output geven me controle. Bij lifestyle-shoots op locatie kies ik echter voor LED-panelen. De natuurlijke sfeer en het comfort voor het model wegen zwaarder. Productfotografie vraagt om flitslicht vanwege de consistentie en het vermogen om reflecties precies te controleren. Reportagefotografie profiteert van compact flitslicht zoals speedlites, omdat ze weinig ruimte innemen en snel opgesteld zijn.
De kostenvergelijking
Een degelijke flitsset met twee studioflitsen, softboxen en triggers kost ongeveer 1000 euro. Een vergelijkbare LED-setup begint bij 1500 euro, exclusief extra accu’s. Flitslampen gaan 150.000 tot 300.000 flitsen mee, daarna moet je ze vervangen voor ongeveer 80 euro. LED’s hebben theoretisch 50.000 uur levensduur, maar de elektronica faalt soms eerder. Mijn ervaring: na vijf jaar intensief gebruik functioneren mijn flitsers nog perfect, terwijl twee LED-panelen al reparatie nodig hadden.
Mijn persoonlijke keuze na twee decennia
Ik bezit beide systemen en dat is geen luxe maar noodzaak. Voor 70% van mijn studiowerk pak ik flitslicht. Voor video en hybride shoots zijn LED’s onmisbaar. De investering in beide systemen bedroeg ongeveer 5000 euro, gespreid over jaren. Dat klinkt als veel, maar de juiste tools maken het verschil tussen een acceptabele foto en een uitstekende foto. Begin met wat past bij je primaire werk. Fotografeer je vooral portretten in gecontroleerde omgevingen? Kies flitslicht. Maak je video en foto tijdens dezelfde sessies? Investeer in LED. Je kunt altijd uitbreiden naarmate je behoeften groeien.
Welke lichtbron gebruik jij het liefst en waarom? Deel je ervaringen in de reacties hieronder. Ik ben benieuwd of je dezelfde uitdagingen tegenkomt als ik in mijn praktijk.
Leuk dat je mijn artikel gelezen hebt. Ik ben Floris en met mijn trouwe Nikon Z7 II trek ik erop uit om de wereld vast te leggen. In de weekenden wandel ik regelmatig en uiteraard gaat de camera mee. Mijn specialiteit? Dat is best lastig. Als ik een ding zou moeten noemen dan is het minimalistische natuurfotografie die de essentie van een landschap vangt. Maar ik houd ook veel van het fotograferen van mensen ‘in het wild’.
Ik wil graag fotografie toegankelijk maken voor iedereen. Ik geloof dat iedereen een verhaal kan vertellen door fotografie – ik help je alleen de juiste knoppen te vinden om dat verhaal echt tot leven te brengen! Vind je mijn verhaal leerzaam, laat het me weten!
